Wysokie wyniki produkcji zwierzęcej przeżuwaczy jest zależna od wyprodukowania i przechowywania wysokiej jakości paszy. W tym celu należy wybrać odpowiedni sposób przechowywania paszy po zbiorze.
W tym wpisie chciałbym przedstawić kilka prostych kroków, aby utrzymać wysokiej jakości kiszonki w rękawie foliowym.
Wybór miejsca i obsługa rękawa
Aby odpowiednio wykorzystać paszę w rękawie w pierwszej kolejności należy umieszczać rękawy najlepiej na utwardzonych powierzchniach no asfalt, beton. Warto również zadbać, aby ograniczyć dostęp poprzez ogrodzenie miejsca gdzie znajdują się rękawy w celu uniknięcia uszkodzenia przez zwierzęta domowe i dzikie.
Co jakiś czas należy kontrolować rękawy pod kątem dziur i uszkodzeń, aby jak najszybciej uszczelnić je taśmą, ponieważ dostęp tlenu do paszy powoduję zwiększone starty w obrębie uszkodzenia i w jego okolicy.
Uwagi dotyczące zbioru paszy do rękawa
Pasza powinna być zebrana we właściwym stopniu dojrzałości w celu zapewnienia pożądanej jakości i jej właściwej zawartości cukru dla dobrej fermentacji.
Aby zmniejszyć ryzyko strat związanych z pogodą uprawy zielonek typu trawa, lucerna powinny być zebrane i pocięte w ciągu trzech dni od skoszenia. Teoretyczna długość cięcia lucerny powinna wynosić około 1 cm z 15 -20% cząsteczek o długości powyżej 3,5 cm.
Dla kiszonki z kukurydzy zalecana długość pocięcia to 1 cm bez gniotownika oraz od 1,2 cm do 1,9 cm z gniotownikiem. Zalecany zakres wilgotności to od 30 do 35% suchej masy dla sieczki z kukurydzy. Wyciek soku z paszy następuje zazwyczaj przy wilgotności poniżej 30 % suchej masy.
Zbiór zielonek z traw powinien nastąpić przy wilgotności od 35% do 40% suchej masy. Przy większej ilości suchej masy powyżej 40% prawdopodobna jest fermentacja bakterii kwasy masłowego co obniża stabilność tlenową kiszonki.
Zalecenia dotyczące napełniania rękawa kiszonką oraz obsługa maszyny do pakowania
Szybkie napełnienie rękawa (w ciągu 3 dni) zwiększa równomierność wilgotności i jakości paszy w silosie i zmniejsza narażenie na opady atmosferyczne zebranej paszy oraz kontakt z powietrzem.
W tym celu należy zapewnić odpowiednią ilość maszyn do transportu zbiorów do rękawa. Ustawienia prasy silosującej powinny umożliwiać szczelne zapakowanie paszy do rękawa im wyższa gęstość zapakowanej paszy w rękawie, tym mniejsze wnikanie powietrza do rękawa podczas wybierania paszy lub w przypadku przebicia rękawa.
W celu określenia prawidłowego napełnienia rękawa producenci na ich powierzchni umieszczają paski, które podczas napełniania się rozciągają a ich rozciągnięcie określa poziom wypełnienia oraz pozwalają uniknąć przepełnienia rękawa.
We wczesnych etapach fermentacji może następować nagromadzenie gazów w rękawie, aby temu zapobiec należy bezpośrednio po zakończeniu pakowania i zamknięciu rękawa wykonać na jego górnej części otwory odpowietrzające, które po około 5-7 dniach można zakleić.
Podczas pakowania w rękaw należy odpowiednio wyregulować siłę hamowania maszyny dostosowując ją do pakowanego materiału i jego wilgotności. Przy bardzo wilgotnych materiałach należy zmniejszyć siłę hamowania w celu uniknięcia tworzenia się papki z pakowanej paszy.
Natomiast gdy wilgotność jest zbyt mała należy zwiększyć ciśnienie prasowania ponieważ rozprowadzenie suchego materiału w rękawie jest trudniejsze. Nadmierne ciśnienie hamowania powoduje zwiększone zużycie maszyny oraz może powodować pęknięcia folii. Optymalne wypełnienie rękawa należy dostosować w ten sposób, aby zminimalizować ilość powietrza w rękawie oraz unikać tworzenia się kieszeni powietrznych.
Ilość oraz wielkość kieszeni powietrznych można zminimalizować pokują bardziej rozdrobniony materiał niestety skraca się wówczas też długość włókna co zmniejsza dostępne włókno dla zwierząt.
Właściwa gęstość i straty kiszonki w rękawie
W Stanach Zjednoczonych w 2006r. wykonano badanie gęstości i strat paszy w rękawie. Badanie to wykazało:
- Im bardziej suchy materiał, tym więcej suchej masy zapakowano w daną objętość rękawa oraz kiszonka jest bardziej podatna na wnikanie powietrza.
- Gęstość upakowania zmniejszała się w miarę wzrostu długości materiału pakowanego, czyli im gorzej pocięty materiał, tym mniejsza gęstość.
- Gęstość materiału zależała od operatora, który ma duży wpływ na uzyskanie gładkiego i o wysokiej gęstości rękawa.
- Gęstość nie jest jednakowa w całej objętości rękawa, największa jest w środkowej dolnej części rękawa a najmniejsza znajduje się w górnej zewnętrznej części rękawa która stanowi około 40% najgęstszego miejsca w rękawie. Obrazuje to rysunek poniżej.
- W celu uniknięcia dużych strat należy zapewnić odpowiednią prędkość pobierania paszy z rękawa dlatego zalecaną wartością jest minimum 30cm/dzień. Natomiast w letnie i upalne dni należy ten pobór zwiększyć nawet do 60 cm/dzień.
- W rękawach które brały udział w badaniu największe straty odnotowano w uszkodzonych rękawach oraz tych z niskim dziennym poborem paszy straty wahały się od 0,3% do nawet 40% (dla rękawów uszkodzonych przez ptaki). Duży wpływ na straty miał też materiał, ponieważ odnotowano zwiększone straty dla zbyt mokrego i suchego materiału w rękawie.